دکترای فرهنگ و ادب عامه و عضو شورای ارشد علمی دایره المعارف بزرگ اسلامی
چکیده
نفت در سده اخیر یکی از مضمون‌های تازه و بکر پیش روی جامعه‌ی ایرانی بوده که آثار عمیق و دوران‌سازی بـر خوزستان و ادبیات آن برجای گذاشته است. خصوصاً انعکاس مسائل و مناسبات اجتماعی مرتبط با نفت در آثار داستانی نویسندگان خوزستانی قابل توجه است. به همین جهت در این پژوهش تلاش شده است تا نفت و مسائل و پیامدهای آن از ادبیات بومی خوزستان تا پیش از دهه هفتاد شمسی استخراج گردد و آن‌چنان که نتیجه این پژوهش نشان میدهدپیامدهای استخراج نفت و ایجاد شرکت نفت در خوزستان در قالب مضامینی چون اضمحلال شیوه‌های سنتی و اقتصاد بومی، رشد مناسبات سـرمایه‌داری، تغییر در انگاره‌های قشربندی اجتماعی، گـسیختگی و ناموزونی رشد اقتصادی-اجتماعی و گسترش حاشیه‌نشینی، دامـن زدن بـه مهاجرت‌های وسیع روستایی، گسترش زندگی حاشیه‌ای، گسترش و دامن زدن به تضادهای فـرهنگی- اجـتماعی، برخورد تحقیرآمیز و استعماری فرنگیان، بیداری ملی(خودآگاهی ملی) و هویت‌های تازه در ادبیات بومی خوزستان انعکاس داشته است که از دید این آثار مهم‌ترین آن‌ها تضعیف شدید هویت‌های عشیره‌ای و قومی و شکل دادن بـه هویتی جدید در قالب شرکت- شهرهای نفتی بـوده است.
)