بررسی و تحلیل رمان «دوردست‌های مبهم» از سید‌ محسن نکومنش‌فرد بر اساس نظریه فرهنگ‌پذیری«جان بری»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 کارشناس ‌ارشد زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه‌الزهرا، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش یکی از رمان­های معاصر فارسی با موضوع مهاجرت را بر اساس نظریه فرهنگ­پذیری «جان بری» بررسی می­کند. مناسبات فرهنگی میان اجتماعات مختلف و چندفرهنگی چارچوب اصلی ادبیات مهاجرت است که چالش­های هویتی و فرهنگی در جامعه میزبان را نیز در برمی­گیرد.«بری» فرهنگ­پذیری را فرایندی می­داند که افراد به کمک آن در یک محیط فرهنگی جدید با زندگی سازگار می­شوندو این موضوع به چگونگی ارتباط فرد مهاجر با فرهنگ اصلی خود و فرهنگ جامعه مقصد بستگی دارد. وی چهار استراتژی برای مهاجر در نظر می‌گیرد: یکپارچگی، همانندگردی، جدایی و حاشیه‌نشینی. البته در انتخاب راهبرد فرهنگ­پذیری نگرش مهاجر و نگرش جامعۀ پذیرنده بسیار مهم و مؤثر است. هدف این تحقیق بررسی رفتارهای فرهنگ­پذیری مهاجران و چگونگی برخورد جامعه میزبان در رمان «دوردست­های مبهم» از محسن نکومنش­فرد است و به این پرسش پاسخ می‌دهد که شخصیت­های این رمان در برخورد با جامعه میزبان کدام‌یک از روش­های یادشده را در پیش می­گیرند؟ نتیجه به دست آمده نشان می­دهد که سرعت و شدت فرهنگ­پذیری در افراد مختلف متفاوت است و پذیرش مهاجران با افزایش فاصله فرهنگی کاهش می‌یابد. همچنین در مسئله فرهنگ­پذیری دیدگاه جامعه میزبان به مهاجران نیز بسیار مهم و اساسی تلقی می­شود. رفتارهای جامعه میزبان، چگونگی سازگاری یک مهاجر و نوع فرهنگ­پذیری او را تعیین می­کند. پذیرش نامطلوب میزبان برای مهاجران ایجاد محدودیت کرده و باعث بحران هویت و سلب آرامش و امنیت آنان می­شود، بنابراین استراتژی مهاجران در این کشورها اغلب شیوه­ جدایی و یا حاشیه­نشینی است؛ اما استراتژی همانندگردی اولویت فرهنگ­پذیری در مهاجران نسل دوم است.

کلیدواژه‌ها


- برقگیر، رؤیا (1391). بررسی رابطه بین شیوه­های فرزندپروری و سازگاری روان‌شناختی با فرهنگ­پذیری مهاجرین ایرانی مقیم تورنتو کانادا. (پایان­نامه کارشناسی ارشد) رشته روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
- سعیدی­مدنی، سیدمحسن (1386). شکل­گیری و توسعه نظریه­های کلاسیک در انسان­شناسی. یزد: انتشارات دانشگاه یزد.
- علومی، ابراهیم(۱۳۹۸) جهانی شدن، مهاجرت­های بین­المللی و زبان­ها، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره ۴۹، شماره ۱، صص 147-165.
- فروتن، یعقوب (1391). بررسی اجتماعی و جمعیت­شناختی مناسبات هویت و مهاجرت. فصلنامة مطالعات ملی، دوره سیزدهم، شماره 50، صص 73-96.
- فلاحی، کیومرث(۱۳۹۱). رفتارشناسی ایرانیان. تهران: مهکامه.
- مدرسی، یحیی (1393). زبان و مهاجرت (چاپ اول). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- موسوی ایرائی، محدثه­سادات (1395). بررسی مؤلفه­های ادبیات مهاجرت در دو رمان همنوایی شبانه ارکستر چو­ب­ها اثر رضا قاسمی و تماماً مخصوص اثر عباس معروفی. (پایان­نامه دوره کارشناسی ارشد)، رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سمنان.
- نکومنش­فرد، سیدمحسن (1386). دوردست­های مبهم. تهران: قصیده­سرا.
 
منبع غیرفارسی
 
سایت­ها