اجتماعیات در رمان طریق بسمل شدن از محمود دولت‌آبادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زابل

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل

چکیده

محمود دولت‌آبادی نویسنده­ای است با سبک نوشتاری واقع­گرا و در رمان­های متعدد به زندگی و رویکردهای اجتماعی و سیاسی نگاهی عینی­گرا دارد. رمان طریق بسمل شدن دولت آبادی، داستانی دربارة جنگ هشت سالة ایران و عراق است که دارای 52 شخصیت است. در این رمان، ماجرای تپه‌ای موسوم به صفر از زاویه‌ی دید دو راوی از هر دو کشور متخاصم روایت می­شود. با وجود جایگاه خاص اجتماعیات در آثار این نویسنده و با توجه به فقدان تحقیقی بنیادین دربارة  رمان طریق بسمل شدن که پس از ده سال اجازه چاپ یافت، پرداختن به این رمان­ در حوزه­­ی نقد جامعه‌شناسی ضروری است. در پژوهش حاضر به بررسی رمان­ «طریق بسمل شدن» از منظر نقد جامعه­شناسی پرداخته شده است. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. هدف در این پژوهش کشف اجتماعیات در رمان طریق بسمل شدن است. پژوهش بر پایة این پرسش اصلی شکل گرفت که مؤلفه‌های بارز اجتماعیات در رمان طریق بسمل کدام است؟ نتیجة تحقیق حاکی از آن است که مولفه­های بارز اجتماعیات در رمان طریق بسمل شدن عبارت است از: تقابل شخصیت­های طبقات مختلف اجتماع، زمینه­های تاریخی اجتماعی و تقابل مسائل اجتماعی و فرهنگی در رمان طریق بسمل ­شدن.

کلیدواژه‌ها


  • ادهمی، جمال؛ جهانگیری، پرویز و دیداری، چنور (1390)، «نقد جامعه­شناختی رمان «سفر» محمود دولت­آبادی»، فصلنامه زبان و ادب فارسی، سال سوم/شماره 7، صص35-54.
  • دولت‌آبادی، محمود (۱۳9۷) طریق بسمل شدن» چ 1، تهران: ‌چشمه.
  • رزقی، خدیجه (1393) بررسی جامعه‌شناسی رمان کلیدر محمود دولت­آبادی ، استاد راهنما: محمد حسین خان محمدی، کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه.
  • عسگری، عسگر و شهبازی، آرزو (1393)، «نقد ساخت­گرایی رمان همسایه­ها»، نشریه مطالعات داستانی، سال دوم، شمارۀ 3، صص 67-70.
  • فروزانفر، احمد؛ دینوی زاده، شهلا (1401)، «واکاوی نمادها و اسطوره‌های رمان طریق بسمل شدن از محمود دولت‌آبادی» ، پژوهشنامة ادبیات داستانی، شمارة 42، صص 177- 198.
  • کارکنان­نصرآبادی، محمد (1384)، «جنگ و هویت با رویکردی جامعه­شناختی به جنگ ایران و عراق»، مجله مطالعات ملی، سال6، شماره2، صص 71-85.
  • گلدمن، لوسین (1371)، جامعه‌شناسی ادبیات (دفاع از جامعه‌شناسی رمان)، ترجمه: محمد پوینده، تهران: هوش و ابتکار.
  • گلدمن، لوسین (1382)، نقد تکوینی، ترجمه: محمدتقی غیاثی، تهران: نگاه.
  • میرصادقی، جمال؛ میرصادقی، میمنت (1377)، واژه­نامة هنر داستان­نویسی، تهران: مهناز.
  • نصر اصفهانی، محمدرضا؛ شمعی، میلاد (1388)، نقد جامعه­شناختی رمان جای خالی سلوچ اثر محمود دولت آبادی. جامعه­شناسی کاربردی، شمارة 36، صص 151-168.
  • Hobden,Stephen & wynJones, Richard (2001), "Marxist theories of Internaional Relations" in John Baylis and steve smith (eds), The Globali zation of world politics: An Introduction to International Relations, oxford university press.
  • Nettleton, S. (1996), The sociology of health and illness ,usa,polity press of sociology , Vol 85, No 9. Pp 94-108.
  • Rupert, M. (2009), "Antonio Gramsci", in: Jenny Edkins and Nick Vaughan will iams (eds), critical Theorists and Internationl Relations, London and new York: Routledge.
  • Shilling, C. (1993). body and social thory . London : Routledge.

 

منابع اینترنتی

از میان کلمات و خون؛ نگاهی به آخرین اثر محمود دولت آبادی فرزاد، میرحمید

http://jongefarda.ir/adabi/%D8%A7%

گل­محمدی، حسن، بررسی «طریق بسمل شدن»، رمان جدید محمود دولت آبادی

https://www.bartarinha.ir/fa/news/764021